(The unicode entry tool was developed by the Linguist List. To obtain it for use in other web pages click here)
| Entry | Native Orthography | Transcription | English | German |
|---|
| | მოჭადრაკეები | | The Chess Players | Die Schachspieler |
| 1 | მამაჩემი თავის დროზე განთქეული მოჭადრაკე იყო, ვერავინ უგებდა. განსაკუთრებით გენერლის შტაბის ოფიცრები იყვნენ მონდომებული, რომ როგორმე მოეგოთ, მაგრამ ვერას აწყობდნენ. ერთხელ გენერალ-გუბერნატორს, გ. ერისთავს, შემოეთვალა თბილისიდან: | mamat͡ʃemi tavis droze ɡantkeuli mot͡ʃʼadrakʼe iqʼo, veravin uɡebda. ɡansakʼutrebit ɡenerlis ʃtʼabis opitsrebi iqʼvnen mondomebuli, rom roɡorme moeɡot, maɡram veras at͡sʼqʼobdnen. ertxel ɡeneral-ɡubernatʼors, ɡ. eristavs, ʃemoetvala tbilisidan: | My father was a famous chess player in his time; no one was able to defeat him. Above all the officers of the general staff endeavored to defeat him somehow, but they couldn’t manage it. Once the General Governor, G. Eristhawi, had him notified from Tbilisi: | Mein Vater war seinerzeit ein berühmter Schachspieler; niemand vermochte ihn zu schlagen. Besonders die Offiziere des Generalstabes waren bestrebt ihn irgendwie zu schlagen, aber sie brachten es nicht fertig. Einmal hatte ihm der Generalgouverneur, G. Eristhawi, aus Tbilissi mitteilen lassen: |
| 2 | – ერთი შესანიშნავი მოჭადრაკე პოლკოვნიკი გვეწვია, შენთან თამაში სურს და, თუ დრო გაქვს, მოდი, ჩემთან არისო. აბა, შენ იცი, თუ შენებურად გვასახელებ ქართველებსო! | – erti ʃesaniʃnavi mot͡ʃʼadrakʼe pʼolkʼivnikʼi ɡvet͡sʼvia, ʃentan tamaʃi surs da, tu dro ɡakvs, modi, t͡ʃemtan ariso. aba, ʃen it͡si, tu ʃeneburad ɡvasaxeleb kartvelebsoǃ | – An outstanding chess player, a colonel, (has called on us=) is visiting us; he wishes to play with you and, if you have time, come, he is at my place. Now show us what you can do, whether you, (in your way=) as you usually do, will bring honor to us Georgians. | – Ein ausgezeichneter Schachspieler, ein Oberst, (hat uns aufgesucht=) ist bei uns zu Besuch; er wünscht mit dir zu spielen und, wenn du Zeit hast, komm, er ist bei mir. Nun, zeig was du kannst, ob du (auf deine Art=) wie du das zu tun pflegst, uns Georgiern Ehre machen wirst! |
| 3 | მამაჩემიც წავიდა და გაიმართა თამაშობა. პოლკოვნიკმა დაინახა, რომ მოპირდაპირე ახირებულად ეთამაშებოდა და ჰკითხა: | mamat͡ʃemit͡s t͡sʼavida da ɡaimarta tamaʃoba. pʼolkʼovnikʼma dainaxa, rom mopʼirdapʼire axirebulad etamaʃeboda da hkʼitxa: | So my father went there and the match began. The colonel saw that his opponent played strangely (with him), and he asked him: | Mein Vater fuhr denn auch hin, und die Partie begann. Der Oberst sah, dass sein Gegner sonderbar (mit ihm) spielte und er fragte ihn: |
| 4 | – თქვენ, რობორც პირველსავე გამოსვლაზე გეტყობათ, თეორია არ უნდა იცოდეთო. კუთხის პაიკი რა ხელნოსაკიდებელი იყოო? | – tkven, roɡort͡s pʼirvelsave ɡamosvlaze ɡetʼqʼobat teoria ar unda it͡sodeto… | – As one can tell about you right from your first move, you can’t know the theory. (What was the pawn in the corner to touch=) How could you make a move with the pawn in the corner? | – Wie man es Ihnen gleich beim ersten Zug anmerken kann, dürften Sie die Theorie nicht kennen. (Was war der Bauer in der Ecke zu berühren=) Wie konnten Sie einen Zug mit dem Bauern in der Ecke machen? |
| 5 | – თეორია რა არის? – ეკითხება მამაჩემი. | | – What is theory? – my father asked him. | – Was ist Theorie? – frägt ihn mein Vater. |
| 6 | – სხვადასხვა სათამაშო კანონები. | | – Different rules of play. | – Verschiedene Spielregeln. |
| 7 | – ჩვენ, ქართველებმა, ერთი კანონის მეტი არა ვიცით რა: ისე უნდა ითამაშო, რომ მოპირდაპირეს მოუგო. | | – We Georgians don’t know anything other than one rule: you should play so that you defeat the opponent. | – Wir Georgier kennen nichts anderes als eine Regel: Du sollst so spielen, dass du den Gegner schlägst. |
| 8 | – ეგ მართალია, მაგრიმ უთეორიოდ არ შეიძლება. | | – That’s true, but without theory that is not possible. | – Das stimmt, aber ohne Theorie ist das nicht möglich. |
| 9 | – არ ამიხსნით მაინც, რა არის თეორია? | | – Don’t you want to at least explain to me what theory is? | – Wollen Sie mir nicht wenigstens erklären, was Theorie ist? |
| 10 | – სხვადასხვა გამოჩენილ მოჭადრაკეთა ნათამაშევი, რომელიც სხვებისათვის სამაგალითო კანონად დარჩენილა. | | – Those (games) played by different famous chess players that have remained as exemplary rules for others. | – Die von verschiedenen berühmten Schachspielern gespielten (Partien), die für die andern beispielhafte Regel geblieben sind. |
| 11 | – ჰო, კარგი, მაგრამ ისინიც ხომ ჩემისთანა მიწიშვილები იქნებოდნენ, ციდან ხომ ვერ ჩამოფრინდებოდნენ. ახლა ჩემს თამაშსაც უგდეთ ყური და, თუ მოგეწონათ, ჩაწერეთ და თეორია იქნებაო. | | – Yes, good, but they were also just mortal like me; they didn’t come flying down from heaven. Now follow my game attentively too, and if you like it, write it down and it will be theory. | – Ja, gut, aber jene waren doch auch Sterbliche wie ich; sie kamen doch nicht vom Himmel heruntergeflogen. Verfolgen Sie nun auch mein Spiel aufmerksam und, wenn es Ihnen gefällt, schreiben Sie es auf, und das wird Theorie sein. |
| 12 | პოლკოვნიკმა დაიწყო თამაში და არ გაუვლია დიდ ხანს, რომ კიდეც წააგო. შეწუხდა და თქვა: | | The colonel began to play and not much time passed than he lost as well. He became gloomy and said: | Der Oberst begann zu spielen und es verging nicht lange Zeit, da verlor er auch. Er wurde betrübt und sagte: |
| 13 | – აშიბკაო! | | – (Aschibka=) I’ve made a mistake there! | – (Aschibka=) Da habe ich einen Fehler gemacht! |
| 14 | ითამაშეს მეორე, კიდევ წააგო და თქვა: | | They played a second (game); he lost again and said: | Sie spielten eine zweite (Partie); er verlor wieder und sagte: |
| 15 | – აშიბკაო! | | – Aschibka! | – Aschibka! |
| 16 | მესამე, მეოთხე, მეხუთე… გაცხარებული პოლკოვნიკი აგებს და თან იძახის: – აშიბკა, აშიბკაო! | | A third, fourth, fifth game…the irritated colonel loses and calls out: – Aschibka, Aschibka! | Eine dritte, vierte, fünfte Partie… Der in Hitze geratene Oberst verliert und ruft dabei: – Aschibka, Aschibka! |
| 17 | მამაჩემს გაეცინა და უთხრა: | | Laughter overcame my father and he said to him: | Meinen Vater überkam das Lachen und er sagte zu ihm: |
| 18 | – პოლკოვნიკო, ტყუილად ნუ ფიქრობთ, რომ მოიგოთ. სანამ უგ ვიღაც „აშიბკა“ გადაგკიდებიათ, მაგას თავიდან არ მოიშორებთო! | | – Colonel, (don’t believe=) don’t struggle for nothing to want to win. As long as this “Aschibka” pursues you, you won’t get rid of it! | – Oberst, (glauben Sie nicht=) mühen Sie sich nicht umsonst ab, gewinnen zu wollen. Solange dieser “Aschibka” Sie verfolgt, werden Sie ihn auch nicht loswerden! |
| 19 | ეს ხუმრობა მის სოპირდაპირეს ეწყინა, შეურაცხყოფად მიიღო და ხმამაღლა ლაპარაკი დაიწყო. მამაჩემმა დამშვადებით უპასუხა: | | His opponent took offense at this joke, he took it as an insult and began to speak with a raised voice. My father answered him calmly: | Diesen Scherz nahm sein Gegner übel, er fasste ihn als Beleidigung auf und begann mit erhobener Stimme zu sprechen. Mein Vater antwortete ihm ruhig: |
| 20 | – ნარდი ჭადრაკი და სათამაშოები სასიამოვნოდ და დროს გასატარებლად გამიგონია ჩვენშიო. ხუმრობაც შეშვენის და მეც ჩვენი ქვეყნის ჩძეულებაზე ვადგავარო, და თქვენში თუ საწყენი და გასაჯავრებელი ყოფილა, ჩემთან რა გინდათ, ისევ თქვენებთან გეთამაშათო! | | – Board games, chess and (other) games (I have heard=) I know as pleasures and pastimes where we are from. A joke also fits in there, and so I stick to the customs of my country; and if it (has been=) means hurting someone’s feelings and trouble where you come from, then you should have played with your own (people)! | – Brettspiel, Schach und (andere) Spiele (habe ich gehört=) kenne ich bei uns als Vergnügen und Zeitvertreib. Dazu passt auch ein Scherz und so halte ich mich auch an die Gebräuche meines Landes, und wenn es bei euch Kränkung und Ärger (gewesen ist=) bedeutet, was wollen Sie bei mir; dann hätten Sie besser mit den Ihrigen gespielt! |
| 21 | გაჯავრებულმა დაავლო ქუდს ხელი და გამოვარდა გარეთ. | | Angered, he (i.e. my father) grabbed his hat and rushed out. | Erzürnt ergriff er (d.h. mein Vater) seinen Hut und stürzte hinaus. |